خیلی‌ها به این فکر می‌کنند که کار داوطلبانه یعنی کمک به باقی افراد. کار داوطلبانه یعنی اینکه از خودمان، زمانمان و تفریحاتمان بزنیم تا به بقیه کمک کنیم. این حرف می‌تواند درست باشد ولی عبارت درست‌تر از آن این است که کار داوطلبانه، قبل از اینکه کمک به بقیه باشد، کمک به خودمان است. می‌دانیم که این جمله، شاید در نظرتون از این جملات کلیشه‌ای باشد که همه می‌گن ولی در واقعیت این جمله چیزی بیش از یک کلیشه زیباست، این مطلب در مطالعات متعددی اثبات شده است که در این مطلب به چند مورد آن اشاره خواهیم کرد.
در سال 2012 مقاله‌ای علمی منتشر شد که نظرات را به خودش جلب کرد. این مطالعه 188 مطالعه متفاوت را بررسی کرد که رابطه بین داوطلبی و معیارهای مختلف سلامت روان، از جمله اضطراب، افسردگی، استرس و رضایت از زندگی را بررسی کردند. محققان این مقاله دریافتند که داوطلب شدن با بهبود قابل توجهی در سلامت روان در تمام این اقدامات مرتبط است.
مثلا بعضی از آمار به این صورت است:
- احتمال ابتلای داوطلبان به افسردگی 10 درصد کمتر از افراد غیر داوطلب بود.
- داوطلبان نسبت به افراد غیرداوطلب 11 درصد کمتر احتمال داشت که احساس استرس داشته باشند.
- رضایت از زندگی داوطلبان 7 درصد بیشتر از غیر داوطلبان بود.
در مطالعه‌ی دیگری که امسال در مجله مطالعات شادی(Journal of Happiness Studies) منتشر شد، محققان داده‌های نزدیک به 70000 شرکت‌کننده در بریتانیا را بررسی کردند، شیوه مطالعه به این صورت بود که هر دوسال یکبار از سا‌ل‌های 1996 تا 2014 در مورد عادات داوطلبانه و سلامت روانشان، از جمله پریشانی و عملکردشان در زندگی روزمره، از آن‌ها نظرسنجی می‌شد.
در مقایسه با افرادی که داوطلب نبودند یا کار داوطلبی نمی‌کردند، افرادی که در سال گذشته داوطلب شده بودند یا کار داوطلبی کرده بودند از زندگی خود رضایت بیشتری داشتند و سلامت کلی خود را بهتر ارزیابی کردند. علاوه بر این، محققان دریافتند افرادی که کار داوطلبی بیشتری انجام داده بودند، مزایای بیشتری را تجربه می‌کنند: کسانی که حداقل یک بار در ماه داوطلب می‌شوند نسبت به شرکت‌کنندگانی که به ندرت داوطلب شده‌اند یا اصلاً داوطلب نشده‌اند، سلامت روانی بهتری داشته‌اند.
اما یک سوال مهم اینجا پیش می‌آید، آیا کار داوطلبانه باعث خوشحالی مردم می شود یا افراد شاد بیشتر کار داوطلبی می‌کنند؟ محققان این پژوهش حتی زمانی که سطح اولیه رفاه شرکت کنندگان را قبل از شروع کار داوطلبانه در نظر گرفتند، به نتایج مشابهی دست یافتند. به عبارت دیگر، از زمانی که افراد شروع به کار داوطلبانه کردند، به مرور زمان شادتر شدند.
اگرچه این درست است که افرادی که شادتر هستند تمایل بیشتری به انجام کار‌های داوطلبانه دارند اما مطالعه فعلی نشان می دهد که برای بهره مندی از کار داوطلبانه نیازی به احساس شادی ندارید. در واقع، برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که افرادی که با سطح رفاه پایین‌تری شروع به کار داوطلبانه می‌کنند، ممکن است نسبت به باقی افراد بهره بیشتری از کار داوطلبانه ببرند.
محققان برای اینکه بفهمند مزایای داوطلبی چقدر زیاد است، آن را با تأثیرات درآمد افراد مقایسه کردند. آن‌ها دریافتند که برای شرکت‌کننده‌ای که حقوق متوسطی از طبقه متوسط دریافت می‌کند، کار داوطلبانه اساساً تقریباً 1100 دلار در سال «ارزش» دارد: به این معنا که داوطلب شدن کسی را به اندازه داشتن 1100 دلار اضافی خوشحال می‌کند.
چرا کار داوطلبانه باعث بهبود سلامت روان ما می‌شود؟
به گفته ریکی لاتون، دستیار مدیر مشاور تحقیقاتی Simetrica و نویسنده اصلی مقاله “a combination of factors is likely at play”. اولاً، به نظر می‌رسد که داوطلب شدن ذاتاً پاداش‌دهنده است – وقتی به دیگران کمک می‌کنیم، تمایل داریم چیزی را تجربه کنیم که محققان آن را «درخشش گرم» یا “Warm glow“می‌نامند. دوم، داوطلب شدن احتمالاً به تقویت حس ارتباط اجتماعی ما کمک می‌کند. به ویژه، برای افراد مسن، داوطلب شدن می‌تواند راهی برای حفظ ارتباط با دیگران پس از بازنشستگی باشد.
خب،اینها کافی نبود؟ دنبال چیز دیگری هستین برای اینکه مطمئن شوید که با انجام کار داوطلبی،این شمایید که دارید به خودتان کمک می‌کنید؟
اگر هنوز اطمینان ندارید، یه چیز دیگر هم هست.
مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ
هنگامی که دارید کار داوطلبانه انجام می‌دهید، انگار که دارید به خدا، قرضی می‌دهید و خدا برای شما جبران خواهد کرد. وقتی خدا طرف حساب ماست، معادلات تغییر می‌کند. خدا قرض‌هایش را قبل از اینکه فرآیند قرض دادن شما تمام شود، پرداخت می‌کند. خدا همان مبلغ را به شما پرداخت نمی‌کند بلکه چندین برابر را به شما می‌دهد، چرا که او کریم است.
به خاطر داشته باشید که حقوق کار داوطلبانه را نه ما انسان‌ها بلکه خدا، با دستان خودش پرداخت خواهد کرد و کدام معامله سود‌مند‌تر از معامله با خداست؟